کبد چرب چیست
این عارضه به تجمع چربی در کبد اطلاق می شود. تجمع و تشکیل مقداری چربی در کبد طبیعی است، اما در صورتی که تجمع چربی بیش از اندازه باشد، می تواند عوارضی را برای سلامت بدن به همراه داشته باشد.ما سعی خواهیم کرد در بلاگ آسان آزمایش خلاصه وار به علائم این بیماری اشاره کنیم.
کبد، مسئول بسیاری از عملکردهای بدن می باشد، از جمله، پردازش و فیلتر آن چه که می خوریم و می آشامیم و سم زدایی.
زمانی که میزان چربی در کبد کمتر از 5 درصد باشد، تشخیص در مراحل اولیه امکان پذیر می باشد. تشخیص این اختلال از طریق اندازه گیری آنزیم های کبدی و اختصاصی به همراه اولتراسوند (سونوگرافی)، سی تی اسکن و MRI امکانپذیر است.
در صورتی که سلول های کبد آسیب ببیند،خود کبد قادر به ترمیم آن ها خواهد بود. البته تکرار و تداوم آسیب، منجر به بروز سیروز کبدی (التهاب) می شود. در موارد خفیف، تغییر سبک زندگی، مصرف دارو، کاهش وزن و تحرک بدنی راه های درمانی هستند.
علائم و نشانه های کبد چرب
در بسیاری از موارد، کبد چرب علائمی را به همراه ندارد. اما در صورتی که این اختلال پیشرفت کند،می تواند منجر به بروز علائمی مانند خستگی و یا دردهای شکمی شود. به مرور زمان، کبد نیز بزرگ تر از حالت طبیعی خواهد شد، که این مورد از طریق سونوگرافی امکان پذیر می باشد.
تجمع چربی در کبد می تواند باعث افزایش التهاب در این بافت شود، که با علائم زیر همراه خواهد بود:
- کاهش اشتها و در پی آن کاهش وزن
- دردهای شکمی
- ضعف فیزیکی و بدنی
- خستگی و گیجی
در صورت بروز مواردی هم چون سیروز و نارسایی کبدی، شاهد علائم و نشانه های زیر خواهیم بود:
- بزرگ شدن شکم
- زردی پوست و چشم ها
- خونریزی داخلی
علت بروز کبد چرب
در بسیاری از موارد، مصرف بیش از حد الکل می تواند یکی از دلایل تجمع چربی باشد. مواردی مانند،
- افزایش وزن و چاقی
- رژیم غذایی سرشار از مواد قندی
- دیابت
- تحرک بدنی پایین
- ژنتیک
- افزایش سطح چربی خون
- کاهش وزن ناگهانی
- مصرف برخی داروها
از جمله عوامل موثر در بروز کبد چرب هستند. این بیماری زمانی ظاهر می شود که بدن قادر به متابولیسم چربی ها نباشد. به همین خاطر، چربی اضافی در سلول ها ذخیره و منجر به بروز این عارضه می شود.
چه افرادی بیشتر در معرض ابتلا به کبد چرب هستند؟
از آن جایی که کبد چرب با تجمع چربی همراه است، افراد چاق بیشتر در معرض ابتلا قرار می گیرند.
دیابت نوع دو، از دیگر مواردی است که احتمال چرب شدن کبد را افزایش می دهد. زیرا که تجمع چربی با مقاومت به انسولین در ارتباط است.
در برخی موارد، در دوران بارداری نیز احتمال ابتلا افزایش می یابد. افراد مبتلا به سندرم های متابولیکی، بیشتر در معرض ابتلا هستند.
انواع کبد چرب
کبد چرب غیر الکلی
در کبد چرب غیر الکلی، تفکیک و تجزیه چربی توسط کبد به سختی انجام می شود، به همین خاطر چربی در کبد انباشته خواهد شد. این نوع عارضه ربطی به مصرف الکل ندارد.
کبد چرب الکلی
این نوع کبد چرب، اولین مرحله از بیماری مرتبط با مصرف الکل می باشد. مصرف بیش از حد الکل به کبد آسیب می زند و در نتیجه، کبد قادر به تفکیک و تجزیه چربی ها نخواهد بود. در صورتی که مصرف الکل به مدت شش هفته و یا بیشتر کنار گذاشته شود، شاهد بهبود علائم خواهیم بود. هر چند ممکن است آسیب وارده به کبد غیرقابل برگشت باشد.
کبد چرب دوران بارداری
این حالت عمدتا در سه ماهه سوم بارداری مشاهده می شود و با علائم زیر همراه می باشد:
- درد در قسمت فوقانی و راست شکم
- سردرد
- خستگی
- کاهش اشتها
- زردی
- این علائم و کبد چرب معمولا چند هفته بعد از زایمان بهبود می یابد و عوارضی هم نخواهد داشت.
معاینات فیزیکی
التهاب کبدی از طریق بررسی و معاینه فیزیکی شکم امکان پذیر می باشد. با این حال، ممکن است در برخی موارد علامتی از بزرگ شدن کبد دیده نشود. مواردی مانند خستگی، کاهش اشتها، مصرف دارو و مکمل را حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
آزمایش خون کبد چرب
با انجام آزمایش خون، میزان و سطح آنزیم های کبدی بررسی می شود. در صورت ابتلا به کبد چرب سطح آنزیم های کبدی افزایش می یابد. اما این قبیل تست ها، تشخیص قطعی را نشان نمی دهند و بررسی های بیشتر نیاز به انجام سونوگرافی کبد است. در صورتی که نیاز به انجام آزمایش آنزیم های کبدی در منزل دارید می توانید به صورت آنلاین یا تلفنی درخواست خود را ثبت کنید تا آزمایش خون کبد در منزل یا محل کار شما انجام شود.
تشخیص کبد چرب در منزل
تشخیص کبد چرب در منزل بدون انجام آزمایش خون و سونوگرافی امکانپذیر نیست لذا برای تشخیص کبد چرب در منزل می بایست موارد زیر بررسی و انجام شود:
1. دل درد:
– درد در ناحیه کمری سمت راست یا مرکز شکم می‌تواند نشانه کبد چرب باشد.
2. التهاب کبدی:
– افزایش سایز کبد که در آزمایش‌های تصویربرداری یا اندازه‌گیری مستقیم دیده می‌شود.
3. تغییر رنگ مدفوع:
– مدفوع رنگ زرد (پالور) ممکن است نشانگر مشکلات کبدی باشد.
4. کاهش وزن یا تغییرات در اشتها:
– کاهش وزن بدون دلیل آشکار یا تغییرات در الگوی اشتها نشانه کبد چرب می‌باشد.
5. مقاومت به انسولین:
– افزایش مقاومت به انسولین و دیابت نوع 2 می‌تواند با کبد چرب مرتبط باشد.
6. آزمایشات خون:
– افزایش آنزیم‌های کبدی مانند ALT و AST در آزمایش خون.
7. تصویربرداری:
– سونوگرافی یا تصویربرداری های مادرزادی برای مشاهده سایز و چگالی کبد.
جهت اطلاعات بیشتر در خصوص آزمایش کبد چرب در منزل و یا تشخیص کبد چرب در منزل می توانید از بخش مربوطه دیدن کنید.
عکس برداری برای تشخیص کبد چرب
اولتراسوند، سی تی اسکن و MRI از جمله روش هایی هستند که به تشخیص وجود چربی در کبد کمک می کنند. نکته ای که وجود دارد این است که این قبیل تست ها میزان و درصد آسیب را نشان نمی دهند.
بیوپسی از بافت کبد
بیوپسی، یکی از بهترین روش ها در تعیین شدت بیماری می باشد. جهت انجام آن، پزشک سوزنی را وارد بافت کبد می کند و تکه کوچکی از بافت را جهت بررسی های بیشتر بر می دارد. با این کار، علت بروز بیماری نیز مشخص خواهد شد.
درمان کبد چرب
مصرف دارو، می تواند یکی از راه های درمان کبد چرب باشد. معمولا توصیه های زیر به افراد مبتلا در نظر گرفته می شود:
محدود کردن مصرف الکل تا حد امکان
کنترل سطح تری گلیسیرید خون
کم کردن مصرف شکر و مواد قندی
کم کردن وزن
در مواردی که چاقی و اضافه وزن، علت بروز کبد چرب باشد، از بیمار خواسته می شود فعالیت و تحرک بدنی بیشتری داشته باشد و برخی خوراکی ها را از رژیم غذایی خود حذف کند. کاهش مصرف کالری نیز از جمله راه های موثر در کاهش وزن و بهبود بیماری می باشد.ایجاد تغییر در سبک زندگی، داشتن رژیم غذایی سالم و مصرف میوه و سبزیجات تازه، به بهبود بیماری بسیار کمک می کنند.در بسیاری موارد، این بیماری تبدیل به یک بیماری سخت و مزمن نمی شود. این ارگان به تنهایی قادر به رفع این اختلال می باشد، به شرطی که خود فرد به درمان مواردی مانند دیابت، کلسترول بالا و چاقی اهمیت بدهد.
در صورتی که تمایل دارید آزمایشات کبدی را انجام دهید می توانید از طریق وب سایت یا اپلیکیشن آسان آزمایش درخواستتان را ثبت کنید تا در محل دلخواه توسط کارشناسان آزمایشگاه های معتبر طرف قرارداد نمونه گیری شوید.
منبع: از منابع متعدد