مجله سلامت

راهنمای ناشتایی جهت انجام آزمایش ها

راهنمای ناشتایی جهت انجام آزمایش ها

راهنمای ناشتایی جهت انجام آزمایش ها

یکی از دغدغه متقاضیانی که می خواهند آزمایش انجام دهند دسترسی به «راهنمای ناشتایی جهت انجام آزمایش ها» است. راهنمای ناشتایی جهت انجام آزمایش‌های مختلف ممکن است بسته به نوع آزمایش متفاوت باشد. اما در اکثر موارد، معمولاً پیشنهاد می‌شود که قبل از انجام آزمایش‌های خونی، رژیم غذایی خاصی را رعایت کنید تا نتایج آزمایش دقیق‌تر و قابل اعتمادتری ارائه شود. در زیر چند راهنمای ناشتایی عمومی برای آزمایش‌های خونی آورده شده است:

۱. ناشتا بودن: برای برخی از آزمایش‌های خونی، انجام آزمایش در حالت ناشتا (بدون مصرف غذا و نوشیدنی به جز آب) اجباری است. این بدان معناست که قبل از انجام آزمایش حداقل ۸ تا ۱۲ ساعت میبایست از زمان خوردن غذا گذشته باشد و در طول این مدت هیچ چیزی مصرف نشود. از جمله آزمایش‌هایی که نیازمند ناشتا بودن هستند می‌توان به آزمایش گلوکز خون و آزمایش چربی و کلسترول اشاره کرد.

۲. قطع مصرف الکل: قبل از انجام برخی آزمایش‌های خونی مانند آزمایش‌های کبدی، بهتر است مصرف الکل را قبل از آزمایش متوقف کنید.

۳. پرهیز از مصرف دخانیات: مصرف سیگار و دیگر مواد مخدر قبل از انجام آزمایش‌های خونی توصیه نمی‌شود.

۴. مصرف آب: در روز قبل انجام آزمایش‌، باید به مقدار کافی آب بنوشید تا از دی‌هیدراسیون جلوگیری کنید و وضعیت سلامت خود را حفظ کنید.

۵. داروها: اگر داروی خاصی مصرف می‌کنید، حتماً با پزشک خود مشاوره کنید که آیا باید قبل از آزمایش خونی داروهای خود را متوقف کنید یا خیر.

در ادامه این مطلب سعی شده است اطلاعاتی در خصوص ناشتایی جهت انجام آزمایش ها داده شود. در ادامه این مطلب همراه ما باشید.

ناشتایی چیست

در پاسخ به این سوال که منظور از ناشتا بودن برای آزمایش چیست؟ باید گفت ناشتایی به معنای عدم مصرف غذا یا محدودیت مصرف غذایی در طول یک بازه زمانی است، معمولاً برای آمادگی برای انجام آزمایش‌های پزشکی خاص یا عمل جراحی، آزمایش‌های خونی، یا به عنوان بخشی از روال درمانی برای موارد خاص. این محدودیت مصرف غذا معمولاً شامل مصرف مواد غذایی و مایعات معینی است که ممکن است بر اساس دستورالعمل‌های پزشک یا آموزش‌های خاص اعمال شود. این کار ممکن است برای اطمینان از دقت بیشتر نتایج آزمایش‌ها یا آماده‌سازی بهتر بدن برای روند درمانی خاص مورد استفاده قرار گیرد.

آزمایش خون ناشتا

آزمایش خون ناشتا به معنای این است که قبل از انجام آزمایش خون، فرد باید حداقل ۸ تا ۱۲ ساعت ناشتا باشد، یعنی هیچ غذایی مصرف نکند و فقط می‌تواند آب بنوشد. این نوع ناشتا برای آزمایش‌هایی که نیاز به اندازه‌گیری موادی مانند قند خون، کلسترول، تری‌گلیسریدها و سایر پارامترهای مرتبط با فشار خون و یا مواد دیگر در خون دارند، الزامی است. این نوع ناشتا اطمینان می‌دهد که نتایج آزمایش، ناشی از مصرف غذاها یا نوشیدنی‌ها نیست و به عنوان مرجعیتی در تشخیص و درمان بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

آزمایش‌های خون ناشتا را چطور رعایت کنیم

برای رعایت شرایط ناشتا بودن قبل از آزمایش‌ خون، می‌توانید به موارد زیر توجه کنید:

  • بهتر است آزمايشات نیازمند ناشتایی در اول صبح انجام شود. (به جز مواردی که توسط پزشک معالج يا آزمايشگاه تعيين می‌گردد)
  • طی ۱۰ الی ۱۲ ساعت قبل از آزمايش نبايد غذا بخوريد. شب قبل از آزمايش، يک وعده غذايی سبک (نظير نان و پنير) میل کنید.
  • طی ۱۰ الی ۱۲ ساعت قبل از آزمايش نبايد چای، قهوه و آب ميوه بنوشيد. برای آزمایش ناشتا آب میتوان خورد و نوشيدن آب مانعی ندارد.
  • طی ۱۰ الی ۱۲ ساعت قبل از آزمايش نبايد آدامس بجويد و از شکلات های مختلف، شربت‌ سينه يا قرص‌های نرم‌کننده گلو استفاده نماييد.
  • طی ۱۰ الی ۱۲ ساعت قبل از آزمايش بايد داروهايی که پزشک اجازه قطع مصرف آنها را نداده، مصرف نماييد.
  • طي ۱۰ الی ۱۲ ساعت قبل از آزمايش نبايد سيگار بکشيد.
  • طي ۱۰ الی ۱۲ ساعت قبل از آزمايش نبايد فعاليت شديد بدني، تمرين و ورزش کنید.
  • آزمايش‌هاي چربی خون و تری گليسيريد حداقل نياز به 14 ساعت ناشتائی دارد.
  • برای انجام آزمايش نيتروژن اوره خون ۸ ساعت ناشتايی کافی است. به علاوه بيمار بايد حداقل در طی ۳-۲ روز پيش از انجام آزمايش از مصرف غذاهاي حاوي گوشت زياد خودداري نمايد.
  • هر چند انجام آزمايش هورمون‌های تيروئيد نياز به رعايت محدوديت مصرف غذا و مايعات ندارد اما به علت اثری که افزايش چربی خون بر نتايج آزمايشات تيروئيد دارد، حداقل ۳ ساعت قبل از آزمايش غذا ميل نفرمائيد.
  • آزمایش تعيين میزان پادتن ضدميکروب هليکوباکترپيلوری که يکی از عوامل مهم مولد زخم‌های معده است نياز به آمادگي خاصی ندارد اما بهتراست که بيمار شب قبل غذای پر چرب مصرف نکند زيرا افزايش چربی خون مي‌تواند روی نتیجه آزمایشات معده تاثیرگذار باشد.

برای هر آزمایش چقدر باید ناشتا باشیم؟

معمولاً برای برخی از آزمایش‌ها نیاز به ناشتا بودن دارید، در حالی که برای برخی دیگر نیازی به ناشتا بودن نیست. اگر قصد دارید آزمایشی انجام دهید، بهتر است قبل از آن با پزشک یا آزمایشگاه مشورت کنید تا راهنمایی در خصوص نحوه آماده‌سازی قبلی را دریافت کنید. عموماً برای آزمایش‌هایی که نیازمند اندازه‌گیری مواد معین در خون هستند مانند قند خون، تری گلیسیرید یا چربی خون و کلسترول، نیاز به ناشتایی برای حداقل 12 تا 14 ساعت قبل از آزمایش وجود دارد. اما برای برخی آزمایش‌ها مثل آزمایش‌های تشخیصی عفونت‌ها، بدون نیاز به ناشتایی می توانید آزمایش را انجام دهید.

در این مقاله سعی شده تا راهنمای ناشتایی جهت انجام آزمایش ها در اختیار عموم قرار گیرد. مدت زمان ناشتایی برای آزمایش قند خون حداقل 8 ساعت است و مدت زمان ناشتایی برای آزمایش چربی خون و کلسترول حداقل 12 الی 14 ساعت است.

در زمان ناشتایی چه مواردی را باید رعایت کنید؟

در زمان ناشتایی، برای حفظ دقت نتایج آزمایش، موارد زیر را رعایت کنید:

  • روز قبل از آزمایش، ناشتا بودن را شروع کنید و در طول شب برای حداقل ۸ تا ۱۲ ساعت پیش از آزمایش، هیچ مواد غذایی یا مایعی مصرف نکنید.
  •  اجتناب از مصرف قهوه، چای، آب‌نبات، مواد شیرین، چاشنی‌های مصنوعی و محصولات دارویی که شامل قند می‌شوند.
  •  رعایت همه دستورالعمل‌هایی که توسط پزشک یا آزمایشگاه برای آماده‌سازی قبلی آزمایش داده شده است.

ناشتایی جهت انجام بعضی از آزمایشات که اشاره شد الزامی است. در ادامه لیست آزمایشاتی که ناشتایی اجباری دارند و همچنین لیست آزمایشاتی که ناشتایی اجباری ندارند معرفی خواهد شد.

شام شب قبل از آزمایش خون

شام شب قبل از آزمایش خون بهتر است سبک بدون قند و چربی باشد. بهتر است شب قبل از آزمایش از خوردن شیرینی جات، نوشابه ،آب میوه های شیرین و … و همچنین از خوردن غذاهای پر چرب و سرخ کردنی اجتناب شود. بهترین شام شب قبل از آزمایش خون می تواند یک سوپ سبک و یا نان و پنیر باشد. شام شب قبل از آزمایش خون می تواند روی نتایج آزمایش تاثیر گذار باشد، پس حتما میبایست رژیم شام شب قبل از آزمایش خون رعایت شود.

قبل از آزمایش خون چه قرصی نباید خورد

قبل از آزمایش خون، بهتر است قبل از مصرف هر نوع دارویی با پزشک یا متخصص خود مشورت کنید، زیرا مصرف برخی داروها می‌تواند به طور موقت تاثیری بر نتایج آزمایش‌های خونی داشته باشد. ممکن است پزشک شما توصیه کند تا مدتی قبل از آزمایش، مصرف داروهای خاص را متوقف کنید.

به طور کلی، برخی از داروهایی که مصرف آنها قبل از آزمایش خونی ممکن است نتایج را تحت تاثیر قرار دهد عبارتند از:

  1. داروهای کورتیکواستروئیدها: مثل پردنیزولون و دکادرون.
  2. داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs): مثل آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن.
  3. داروهای ضد اضطراب و آرامبخش‌ها: مثل آلپرازولام و دیازپام.
  4. داروهای ضد افسردگی: مثل سرترالین و فلوکستین.

همچنین، اگر شما هرگونه مکمل غذایی، ویتامین، یا مکمل گیاهی مصرف می‌کنید، از پزشک خود در مورد مدت قبل از آزمایش خون مصرف آن مشورت بگیرید، زیرا ممکن است تاثیری بر نتایج آزمایش‌ها داشته باشند.

لیست کامل آزمایش هایی که نیاز به ناشتایی دارند:

  • FBS یا قند (گلوکز) خون ناشتا
  • قند (گلوکز) خون 2 ساعته یا 2hpp
  • اسید اوریک خون
  • اسیدآمینه های خون و ادرار
  • اسید فولیک، اسید صفراوی تام
  • سرولوپلاسمین
  • گاما گلوتامیل ترانسفراز یا GGT
  • آزمایش تحمل لاکتوز
  • آمیلاز سرم
  • لیپاز
  • C-Peptide و انسولین
  • PTH
  • آدیپونکتین
  • هورمون رشد
  • پروتئین کمپلمان Cq1
  • گلوکاگون
  • کلسیتونین
  • الاستاز
  • هموسیستئین
  • HDL کلسترول
  • LDL کلسترول
  • فسفر
  • کلسیستوکینین (CCK)
  • پلی پپتید پانکراس (نمونه سرم)
  • سکرتین
  • TIBC نمونه قبل ساعت 12 ظهر گرفته شود
  • آهن (نمونه قبل ساعت 12 ظهر گرفته شود)
  • UIBC نمونه قبل ساعت 12 ظهر گرفته شود
  • آزمایش تحمل قند گلوکز یا GTT
  • کلسترول
  • تری گلیسرید
  • لپتین
  • گاسترین
  • لیپید تام
  • لیپوپروتئین A
  • آپولیپوپروتئین ها
  • ویتامین E
  • لیپوپروتئین الکتروفورزیس
  • اسیدهای چرب زنجیره بسیار بلند یا VLCFA
  • 5 هیدروکسی ایندول استیک اسید
  • ظرفیت اتصال ویتامین ب 12 یا Vitamin B12 Binding Capacity
  • ویتامین ب 12
  • فسفولیپید سرم یا پلاسما
  • پروانسولین
  • گاسترین سرم
  • ویتامین B6
  • ویتامین K
  • ویتامین A
  • IGFBP1
  • کوآنزیم Q10
  • ویتامین B61
  • ویتامین C یا آسکوربیک اسید

برای انجام آزمایشات فوق می بایست شرایط ناشتایی قبل از انجام آزمایش رعایت شود. برای آزمایش ناشتا آب میتوان خورد ولی سایر نوشیدنی ها از جمله چای و آب گازدار و آب میوه ممنوع است.

آزمایش هایی که ناشتا بودن برای انجام آنها ضروری نیست اما بهتر است رعایت حداقل 5 ساعت ناشتایی انجام شود:

  • کلسیم
  • آلکالین فسفاتاز یا ALP
  • آلدولاز
  • اسید فسفاتاز پروستاتیک و تام یا ACP
  • فنیل آلانین 4 ساعت پس از مصرف غذا
  • کلراید
  • کرایوگلوبولین
  • کورتیزول
  • هاپتوگلوین
  • پری آلبومین
  • ترانسفرین
  • کاروتن سرم
  • IGFBP2
  • آزمایش های مربوط به آرتریت روماتوئید
  • اینهیبین A
  • پیپکولیک اسید
  • اسید لاکتیک پلاسما
  • اسید پیروویک
  • آزمایش Beta CTX-1 یا Cross Laps
  • وسکوزیته سرم
  • الکتروفورز پروتئین سرم
  • آزمایش P1NP یا Procollagen 1 Intact N-Terminal Propertied
  • آنتی ژن مهارکننده استراز C1
  • مهارکننده استراز C1
  • ایمونوگلوبولین D
  • بررسی عملکرد کمپلمان C5 سرم
  • آنتی ژن کمپلمان C5 سرم
  • 1و25 دی هیدروکسی ویتامین D

برای آزمایش خون چند ساعت باید ناشتا بود؟

برای برخی از آزمایش‌های خونی، مانند قند خون (گلوکز)، تری‌گلیسرید، کلسترول، آلانین آمینوترانسفراز (ALT)، آسپارتات آمینوترانسفراز (AST)، و تست‌های کلیه مانند کراتینین و اوره، بهتر است حداقل ۸ تا ۱۲ ساعت ناشتا باشید. این به این معنی است که آخرین وعده غذایی خود را در شب قبل از آزمایش مصرف کنید و تا زمان آزمایش صبحانه نخورید. این مدت ناشتایی به این دلیل است که مواد غذایی مصرفی توسط بدن هضم شده و تاثیر آنها بر نتایج آزمایش تحت تاثیر قرار می‌گیرد. البته برای آزمایشات چربی و کلسترول میزان ساعتی که باید ناشتا باشید بهتر است 14 ساعت باشد.

اما برای برخی آزمایش‌های خونی، مثل بررسی هورمون‌ها (مانند هورمون تیروئید)، ممکن است به طور خاص نیاز به ناشتا بودن یا نبودن نداشته باشند. برای اطمینان از نحوه ناشتایی قبل از هر آزمایش خونی، بهتر است با پزشک خود یا آزمایشگاه مشورت کنید.

اگر بدنبال انجام آزمایش در منزل هستی می توانید از بخش آزمایش خون در منزل دیدن کنید و یا با کارشناسان آسان آزمایش در تماس باشید

 

راهنمای ناشتایی جهت انجام آزمایش ها

واتساپ آسان آزمایش

تماس با آسان آزمایش