اسید اوریک چیست؟
اسید اوریک ماده حاصل از سوخت و ساز مواد آلی به نام پورین ها (از ترکیبات اصلی هسته سلول ها) بوده که قسمت عمده آن توسط کلیه ها (ادرار) و مابقی توسط روده (مدفوع) دفع می شود.
میزان نرمال اسید اوریک بین ۸٫۳-۳٫۶ میلی گرم در دسی لیتر در آقایان و خانم ها است. افزایش مختصر در میزان اسید اوریک معمولا بی علامت است، اما افزایش واضح در میزان اسید اوریک سبب رسوب در بافت های نرم، نقرس، رسوب آن در کلیه و ایجاد سنگ کلیه اسید اوریکی می شود.
علائم بالا بودن اسید اوریک معمولا به صورت نقرس خود را به صورت تورم، قرمزی و درد در مفصل انگشت شست پا، پس از مصرف یک وعده غذایی حاوی گوشت قرمز زیاد نشان می دهد. هر گونه افزایش در میزان اسید اوریک خون، حاصل از افزایش در مصرف منابع آن، اختلال در ساخت آن و یا اختلال در دفع آن (نارسایی کلیه) است. بالا بودن اسید اوریک یک خطر جدی برای بدن است و می بایست حتما باید بالا بودن اسید اوریک کنترل شود.
علت بالا رفتن اسید اوریک بیشتر به دلیل عدم رعایت رژیم غذایی است، هر چند ممکن است دلایل دیگری از جمله ژنتیک و یا سایر بیماری ها نیز در علت بالا رفتن اسید اوریک دخیل باشد. علت اسید اوریک بالا می تواند یکی از دلایل زیر باشد:
علت افزایش اسید اوریک :
- مصرف داروهای ادرار آور
- مصرف نوشیدنی های الکلی
- ژنتیکی
- کم کاری تیروئید
- مصرف داروهای ضعیف کننده ی سیستم ایمنی
- عفونت وسیعی
- چاقی
- لوسمی
- لنفوم
- مصرف زیاد کافئین
- جراحی وسیعی
- پرتو درمانی
از مهم ترین علل بالا بودن اوره، نارسایی کلیه و عدم توانایی کلیه برای دفع اسید اوریک می باشد. اسید اوریک بالا می تواند باعث بیماری نقرس شود. در صورتی که اسید اوریک بالا دارید باید حتما رژیم غذایی را رعایت کنید و در صورتی که میزان اسید اوریک چندین برابر حد نرمال باشد می بایست با پزشک مشورت کنید تا درمان دارویی نیز شروع شود.
نکته: ورزش سنگین و فعالیت زیاد هم می تواند باعث افزایش اسید اوریک شود.
علت کاهش اسید اوریک :
- بیماری ویلسون
- سندرم فانکلیس
- سندرم STIDH
یکی از دلایل پایین بودن اسید اوریک خون می تواند یکی از بیماری های اشاره شده باشد.
غذاهای کاهش اسید اوریک خون
اگر اسید اوریک بالایی دارید توصیه های غذایی برای کاهش آن شامل کاهش مصرف پروتئین، کاهش مصرف گوشت قرمز، کاهش مصرف جگر، کاهش مصرف ماکیان و کاهش مصرف احشاء داخلی(کله پاچه، مغز و دنبلان) است. به طور کلی توصیه می شود که مواد غذایی حاوی پورین را در رژیم غذایی کاهش دهید.
همچنین مصرف موادی مانند اسفناج، گل کلم، مارچوبه، ریواس، حبوبات و لوبیا، قارچ و عدس را محدود کنید. تخم مرغ حاوی میزان کم پورین بوده و سبب افزایش بارز در میزان اسید اوریک خون نمی شود اما به دلیل اسیدی کردن خون سبب افزایش دردهای ناشی از نقرس می شود. توصیه می شود مصرف گوجه فرنگی، توت فرنگی و زرده تخم مرغ را به علت اسیدی کردن خون، محدود کنید. بهتر است به جای زرده از سفیده تخم مرغ استفاده کنید.
از آنجایی که چربی زیاد مانع دفع اسید اوریک می شود، بهتر است از مصرف غذاهای چرب خودداری کنید. توصیه می شود بیش از ٣٠٪ از انرژی روزانه از منابع چربی تامین نشود. آب بیشتری مصرف کنید، رژیم غذایی را رعایت کنید و لاغر شوید. بهتر است روند کاهش وزن تدریجی و ملایم باشد چرا که رژیم غذایی سخت و کاهش وزن سریع، باعث افزایش آن می شود. از آنجایی که ورزش سنگین خود باعث افزایش میزان اسید اوریک خون می شود به بیماران توصیه می شود که هفته ای ٣ جلسه، هر بار به مدت ٣٠ دقیقه ورزش کنند. پیاده روی و شنا از گزینه های مناسب برای کاهش اسید اوریک است.
آزمایشات تشخیصی اسید اوریک
برای آزمایش اسید اوریک توصیه می شود که از 6 ساعت قبل ناشتا بوده و از ۲ ساعت قبل از آن دارو مصرف نشود.
از داروهای افزایش دهنده یا کاهنده ی اسید اوریک قبل از آزمایش استفاده نشود.
از مصرف زیاد پروتئین قبل از آزمایش خودداری شود.
قبل از آزمایش به مدت چند روز رژیم غذایی عادی داشته باشید و مواد غذایی با حجم زیاد پروتئین مصرف نکنید.
برای آزمایش اوره ی خون نیازی به ناشتا بودن نمی باشد اما از چند روز قبل از آزمایش رژیم غذایی پر کربوهیدرات و پر پروتئین مصرف نشود.
انجام اسید اوریک در منزل
در صورتی که تمایل دارید میزان اسید اوریک خون خود را اندازه بگیرید می توانید از طریق سامانه آسان آزمایش اقدام کنید تا همکاران آزمایشگاه های طرف قرارداد به محل دلخواه شما جهت نمونه گیری مراجعه کنند. انجام اسید اوریک در منزل توسط بهترین آزمایشگاه های طرف قرارداد انجام می شود و جواب آزمایش به صورت فوری آماده و ارسال می گردد. جهت انجام سایر آزمایشات پزشکی می توانید از بخش آزمایش خون در منزل دیدن کنید.
منبع:drshnategh.com