لوپوس چیست؟
سیستم ایمنی بدن ما شامل ایمنی ذاتی و اکتسابی است که با پیچیدگی های فراوان خود، به دلایل مختلف از جمله استعداد خانوادگی و ژنتیکی در فرد یا شرایط محیطی، گاهی به اشتباه علیه خود بدن عمل می‌کند. دسته ای از بیماری ها که به دنبال حمله سیستم ایمنی بدن به خودش به وجود می‌آیند به نام بیماری های خود ایمنی یا autoimmune شناخته می‌شوند. لوپوس یا لوپوس سیستمیک که به نام Systemic Lupus Erythematosus یا SLE نیز شناخته می‌شود، یک بیماری خود ایمنی است.
در این بیماری به علت های ناشناخته، سلول های پوست وقتی در معرض نور خورشید و اشعه فرابنفش ((UV قرار می‌گیرند، متلاشی شده و هسته سلول ها وارد جریان خون می‌شوند. مشکل از آنجایی شروع می‌شود که سیستم ایمنی به اشتباه این اجزای هسته سلولی را بیگانه تلقی کرده و علیه آنها موادی به نام آنتی بادی می‌سازد غافل از آن که این آنتی بادی ها در نهایت، به ساختار های طبیعی بدن نیز آسیب می‌رسانند. در بیمار لوپوس سلول های تخریب شده که شامل اجزای هسته خود هستند به طور کامل پاک سازی نمی‌شوند و دائما توسط سلول های سیستم ایمنی مورد حمله قرار می‌گیرند. نتیجه این بیگانه شناسی سلول های خودی، تشکیل ذراتی موسوم به کمپلکس های ایمنی یا immune complex است؛ که این ذرات در عروق کوچک پوست و کلیه تجمع کرده و ایجاد عارضه می‌کنند.
تعداد مبتلایان لوپوس
حدود 5 میلیون نفر در سرتاسر جهان به لوپوس مبتلا هستند. بر اساس براورد های انجام شده، تنها در ایالات متحده آمریکا، بیش از 5/1 میلیون نفر به این بیماری دچار هستند. از دهه 70 قرن بیستم میلادی تا سال 2000، شیوع بیماری لوپوس افزایش چشمگیری داشته است و از حدود 6 نفر به ازای هر 100000 نفر به 130 مورد به ازای هر 100000 نفر رسیده است. بیماری لوپوس وابسته به نژاد فرد است. این بیماری در سیاه پوستان شیوع بسیار بیشتری نسبت به جمعیت سفیدپوست دارد. کشور هایی همچون اسپانیا، ایتالیا و انگلستان بیشترین نرخ شیوع این بیماری را گزارش کرده اند.
به لحاظ تاثیر جنسیت بر این بیماری، بیماری لوپوس پدیده ای است که تا 90% موارد در زنان در سنین باروری خود دیده می‌شود. دلیل این امر اثرات هورمون استروژن زنانه بر این بیماری است. این امر سبب می‌شود که در زنان یائسه و زنانی که در سن قبل از بلوغ قرار دارند، شیوع بیماری لوپوس با مردان تفاوتی نداشته باشد.
لوپوس چه علائمی دارد؟
بیماران مبتلا به لوپوس می‌توانند طیفی از یک بیماری خیلی ملایم تا یک وضعیت خطرناک و کشنده را تجربه کنند. فرد مبتلا به لوپوس باید هر چه سریع تر تشخیص داده و درمان شود. امروزه وجود دارو های کنترل کننده سیستم ایمنی و همچنین مسکن های کارآمد برای درد های مفصلی، موجب شده است که بیماری لوپوس بر خلاف گذشته سیر خوش خیم تر و قابل کنترلی داشته باشد.
علائم بیماری لوپوس شامل موارد زیر است:
خستگی، که شایع ترین علامت است.
راش پروانه ای یا malar rash که به صورت قرمز رنگ و دو طرفه در اثر تماس با نور خورشید بر روی صورت ظاهر می شود.
ایجاد ضایعات قرمز و دیسک مانند بر روی ساعد و بازو
زخم های دهانی
درد مفاصل
تب یا کاهش وزن
کم خونی
با این حال تشخیص قطعی بیماری لوپوس بر اساس یافته های بالینی و آزمایشات خونی بیمار تائید می‌شود.
تغذیه در بیماران لوپوس
اگرچه رژیم غذایی مشخصی برای بیماران مبتلا به لوپوس وجود ندارد ولی پژوهش های تجربی انجام شده دراین زمینه باید ها و نباید های غذایی را برای این بیماران توصیه می کند.
بیماران مبتلا به لوپوس نباید مواد غذایی زیر را مصرف کنند:
سیر و پیاز
غذا های آماده مانند فست فود و سرخ کردنی
مواد حاوی شکر زیاد
در مقابل، مواد غذایی انتخابی و مناسب برای بیماران مبتلا به لوپوس شامل :
میوه و سبزیجات به مقدار زیاد به جز بادمجان، سیب زمینی و گوجه
گردو و بذر کتان
مصرف مواد حاوی امگا 3 نظیر ماهی و روغن ماهی
مصرف غلات کامل مثل گندم، جو، جو دوسر و ذرت
توصیه های کلی برای بیماران
اولین و مهم ترین توصیه به بیماران مبتلا به لوپوس، حفظ کردن خود از نور خورشید و اشعه UV است.
کنترل فشار و چربی خون در افراد مبتلا به لوپوس؛ زیرا احتمال ابتلا به بیماری های قلبی عروقی در این بیماران بالا تر است.
شروع علائمی مانند تب، می تواند در بیمار لوپوسی خبر از یک عفونت پیشرونده دهد. بدلیل عملکرد ناکارآمد سیستم ایمنی بدن در این بیماری، عفونت ها به سادگی در بدن منتشر می شوند. از این رو واکسیناسیون بیماران لوپوسی در دوره هایی که بیماری آنها فعال نمی باشد توصیه می شود.
در صورتی که میخواهید در منزل یا محل کار خود آزمایشات پزشکی انجام دهید می توانید از طریق سامانه آسان آزمایش درخواست خود را به صورت آنلاین ثبت کنید و منتظر هماهنگی آزمایشگاه جهت نمونه گیری در محل دلخواه خود باشید.
منبع: مجله پزشکی معتبر